96 වැනි වියේ පසු වූ බ්‍රිතාන්‍ය මහ රැජින මිය ගිය බව බකිංහැම් මාලිගය නිවේදනය කළේය. රැජිනගේ මරණයෙන් අවසන්වුයේ බ්‍රිතාන්‍ය ඉතිහාසයේ දීර්ඝතම පාලන සමය වේ. ඇය ලොව වයස්ගතම රාජ්‍ය නායිකාව ද වේ. ලොව ඇය තරම් කීර්තියක් ලද අවසාන මොහොත දක්වා සිය කිරුල හා එහි ගරුත්වය රැක දුන් රාජ්‍ය නායිකාවක් අප දන්නා ඉතිහාසයේ පහළ වී එතෙක් මෙතෙක් අසා නොතිබුණි. ඇය එක්සත් රාජධානියේ පමණක් නොව ලොව පුරා වෙසෙන ජනී ජනයාගේ ආදරයට ගෞරවයට පත්වූ එකම නායිකාව ද ඇය විය. ඇයගේ අභාවයෙන් පසු ලොව පහළවෙවිදැයි යන්නද සැක සහිතය.
ඇය මිය යනවිට 96 වැනි වියේ පසුවිය. ඇය ඉතා අසාධ්‍ය තත්වයෙන් සිටිය දී පවවා ඇයගේ ගෙන් සිදුවිය යුතු යුතුකමක් නොවලාහා ඉටු කිරීමට ඇය ඇප කැප වී සිටීම ඇයගේ පෞරුෂත්වය විදහා එනවන කරුණක් බව සඳහන් කල යුතුය.ඇයගේ අසනීපය නිසා නව අගමැතිවරිය ඇය ඉදිරියේ දිවුරුම් දීමට මියයන්නට දින දෙකක් තිබියදී කෙතරම් අසාධ්‍යව සිටියද දිවුරුම් දීමට ඈගේ ස්කොට්ලන්තයේ පිහිටි බැල්මොරල් මාලිගාවේ දී සිදු කිරීම ඇගේ නිලතල වල කටයුතු පිලිබඳ තිබු කැපකිරීම විදහා දක්වන විශේෂ කරුණක් බව කිව යුතුය.
රැජින මිය යන්නට පෙර ඇයගේ රජ පවුලේ සියල්ලටම එහි එනලෙස ඇය ඉල්ලා සිටී බවක් අද බිබිසි ,ස්කයි ඇතුළු නාලිකා රැසකින්ම සඳහන් කර තිබුණි.
“රැජින අද පස්වරුවේ Balmoral හිදී සාමකාමීව මිය ගියේය” රජ මැදුරේ වාර්තාවල සඳහන්ව තිබුණි.දෙවන එලිසබෙත් රැජින බ්‍රිතාන්‍ය ඉතිහාසයේ දීර්ඝතම කාලයක් රජකම් කළ රජ වූ අතර ලොව වයස්ගතම රාජ්‍ය නායිකාව ද විය.
ඇයගේ මරණයෙන් පසු, රැජිනගේ වැඩිමහල් පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා වන හිටපු වේල්ස් කුමරු චාල්ස් එක්සත් රාජධානියේ සහ පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලීය රාජ්‍ය 14ක රජු බවට පත්වන්නේය.
ඇයගේ අවමගුල් කටයුතු ඉදිරි දින කෙසේ සිදුවේද යන්න පිළිබඳව නිල තොරතුරු කිසිවක් මෙතෙක් ප්‍රකාශයට පත් කර නැත, කෙසේනමුත් රජෙකුගේ මරණය සනිටුහන් කිරීම සඳහා සම්ප්‍රදායිකව රැජිනට පූර්ණ රාජ්‍ය අවමංගල්‍යයක් ලබා දෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.
ඇයගේ දේහය මහජනතාවට ගෞරව දැක්වීමට ඉඩ සැලසෙන පරිදි තැන්පත් කරනු ඇතැයි ද අපේක්ෂා කෙරේ.
දෙවන එලිසබෙත් රැජින ස්කොට්ලන්තයේ බල්මොරල් හි පැවති ප්‍රේක්ෂකාගාරයක් අතරතුර ලිස් ට්‍රස් සාදරයෙන් පිළිගනී, එහිදී ඇය කොන්සර්වේටිව් පක්ෂයේ අලුතින් තේරී පත් වූ නායකයාට අගමැති වී නව රජයක් පිහිටුවීමට ආරාධනා කළාය. 2022 සැප්තැම්බර් 6 අඟහරුවාදා.රැජින අවසන් වරට දුටුවේ අඟහරුවාදා සිය 15 වැනි අගමැති පිළිගැනීමය.
එලිසබෙත් ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රා මේරි කුමරිය 1926 අප්‍රේල් 21 වැනිදා ලන්ඩනයේ උපත ලැබුවාය. එකල කිසිවකු ඇය රැජින වනු ඇතැයි අපේක්ෂා කළේ නැත. මන්ද ඇය තම මාමාට සහ පියාට පිටුපසින් සිංහාසනයේ තුන්වැනියා විය.
ඇයගේ වාර්තාගත පාලන කාලය තුළ ඇය තම රටට සහ පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලයට සේවය කිරීමට සිය ජීවිතය කැප කළාය.
1947 දී ඇගේ 21 වැනි උපන්දිනයේදී ගුවන් විදුලි දේශනයකදී ඇය මෙසේ පැවසුවාය: “මගේ මුළු ජීවිතයම දිගු හෝ කෙටි වේවා, ඔබ සැමගේ සේවයට සහ අප සියල්ලන්ම කරන අපගේ ශ්‍රේෂ්ඨ අධිරාජ්‍ය පවුලට සේවය කිරීමට කැප වන බව මම ඔබ සැම ඉදිරියේ ප්‍රකාශ කරමි. “
එලිසබෙත් කුමරිය 1952 දී රැජින බවට පත් වූයේ වයස අවුරුදු 25 දී ඇගේ පියා හයවන ජෝර්ජ් රජු මිය ගිය විටය.
ඇගේ රාජාභිෂේකය මාස 16 කට පසු වෙස්ට්මිනිස්ටර් ඇබේහිදී සිදු විය.
රැජින වෙනත් රාජකාරී ගණනාවක් දැරූ අතර, එය දැන් ඇගේ පුතාට සහ උරුමක්කාරයාට ස්වයංක්‍රීයව ලබා දෙනු ඇත.
ඇය පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලයේ ප්‍රධානියා, බ්‍රිතාන්‍ය සන්නද්ධ හමුදාවේ ප්‍රධාන අණ දෙන නිලධාරියා සහ එංගලන්ත පල්ලියේ උත්තරීතර ආණ්ඩුකාරවරිය වූවාය. ඇය පුණ්‍යායතන සහ සංවිධාන 600කට අධික සංඛ්‍යාවක අනුශාසක ද වූවාය.
රාජකීය යුවළ 1968 දී වින්ඩ්සර් හි ඔවුන්ගේ දරුවන් හතර දෙනා සමඟ කලක් ගත කළේය. සිය රාජකාරී කටයුතුවලින් බැහැරව, ඇය දරුවන් හතර දෙනෙකුට කැප වූ බිරිඳක් සහ මවක් වූ අතර, මුණුබුරන් අට දෙනෙකුට සහ මී මුණුබුරන් 12 දෙනෙකුට කැප වූ ආත්තම්මා කෙනෙකු විය.
1947 දී, ඇය තම යුධ සමයේ පෙම්වතා වූ පිලිප් කුමරු සමඟ වෙස්ට්මිනිස්ටර් ඇබේහිදී විවාහ වූවාය, රට තවමත් යුද්ධයෙන් යථා තත්ත්වයට පත්වෙමින් පවතින බැවින් සාපේක්ෂව සරල උත්සවයකින්ය.
හයවන ජෝර්ජ් රජු ඇයව අත්හැරීම පිළිබඳ ඔහුගේ හැඟීම් ගැන ඇයට මෙසේ ලිවීය: “මම ඔබ ගැන ආඩම්බර වූ අතර වෙස්ට්මිනිස්ටර් ඇබේ හි අපගේ දිගු ගමනේදී ඔබ මට සමීපව සිටීම ගැන මම සතුටට පත් වූවෙමි, නමුත් මම ඔබේ අත අගරදගුරු තුමාට දුන් විට මට එය දැනුනි. මට ඉතා වටිනා දෙයක් අහිමි විය.”
රැජින 1948 දී චාල්ස් කුමරු සහ වසර දෙකකට පසුව ඈන් කුමරිය බිහි කළාය. පිළිවෙළින් 1960 සහ 1964 දී උපත ලැබූ ඇන්ඩෘ කුමරු සහ එඩ්වඩ් කුමරු – වික්ටෝරියා රැජින ඇගේ පවුලෙන් පසු රජකම් කළ රජෙකුට උපත ලැබූ පළමු දරුවන් වේ.
2021 දී ඔහු මිය යන තුරුම “ඇගේ ආදරණීය සැමියා” වන එඩින්බරෝ ආදිපාදවරයා සෑම විටම රැජිනගේ පැත්තේ සිටියේය.
ඇය ආදිපාදවරයා ඇගේ “නිරන්තර ශක්තිය සහ රැඳී සිටීම” ලෙස විස්තර කළ අතර 2017 දී මෙම යුවළ ඔවුන්ගේ 70 වන විවාහ සංවත්සරය සැමරූ අතර, ඔවුන්ගේ ප්ලැටිනම් සංවත්සරයට ළඟා වූ එකම රාජකීය යුවළ විය.
රැජිනගේ පාලන සමයේදී ශ්‍රීමත් වින්ස්ටන් චර්චිල්ගේ සිට ලිස් ට්‍රස් දක්වා විවිධ අගමැතිවරුන් 15 දෙනෙකු දුටුවේය.
ඇය වෙනත් ඕනෑම ජාත්‍යන්තර නායකයෙකුට සහ ලොව වයස්ගතම රාජ්‍ය නායකයාට වඩා පුළුල් ලෙස සංචාරය කළ අතර, සෑම විටම ලොව පුරා එක්සත් රාජධානිය නියෝජනය කිරීම සඳහා ඇයගේම සුවිශේෂී නිහඬ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික ක්‍රමයක් භාවිතා කළාය.
ඇය ඉතිහාසයේ දීර්ඝතම කාලයක් බ්‍රිතාන්‍ය රජකමට පත් වූ අතර, ඇගේ මිත්තණිය වූ වික්ටෝරියා රැජින තැබූ වාර්තාව පසුකර ගියේය.
රාජ්‍ය නායකයා සහ ජාතියේ ප්‍රධානියා ලෙස, දෙවන එලිසබෙත් රැජින ස්ථාවරත්වයේ සංකේතයක් ලෙස පුළුල් ලෙස සලකනු ලැබූ අතර, දැවැන්ත සමාජ, තාක්‍ෂණික සහ ආර්ථික වෙනස්කම් ඇති කාල පරිච්ඡේදයක් තුළ රාජාණ්ඩුව අදාළ වන බවට වග බලා ගැනීම සඳහා වෙහෙස නොබලා කටයුතු කළේය.
ඇයගේ අභාවය පිළිබඳ ලොව පුරා විසිරි සිටින ජනතාව වියෝවෙන් ශෝකයට පත් වනු ඇත.
රජ පවුල මෑත අවදියෙහි ප්ලැටිනම් ජුබිලි සංදර්ශනය අවසානයේ බකිංහැම් මාලිගයේ බැල්කනියේ පෙනී සිටියේ අවසන් වරටය ; එහිදී කෝන්වෝල්හි ආදිපාදවරිය, වේල්ස් කුමරු, දෙවන එළිසබෙත් රැජින, ජෝර්ජ් කුමරු, කේම්බ්‍රිජ් ආදිපාදවරයා, චාලට් කුමරිය, ලුවී කුමරු සහ කේම්බ්‍රිජ් ආදිපාදවරිය ඇය හා ඉමහත් සතුටින් සිටිනු අපට දැකගන්නට ලැබුණි.
ඇයගේ සැමියා වූ එඩ්වර්ඩ් ආදිපාද කුමරාගේ වියෝවෙන් ඇය මහත් කම්පාවට පත්ව කලක් සිය සේවාවලින් ඈත්ව කල් ගත කළේය. මේ නිසාම ඇගේ ඇතැම් නිළ කටයුතු සිය වැඩිමහල් පුතනුවන් වූ චාර්ල්ස් කුමරු වෙත පවරා දුන්නේය.
අප ලංකාවටද ඈ දෙවතාවක් පැමිණි තිබුණි.ඒ මතකය අපේ සිත් තුළ සදා රැඳී ඇත.. හිරු නොබසින අධිරාජ්‍යයක් කැදී බිඳී සිඳී නොපෙනී යන්නට ඉඩ නොදී රැක ගැනීමේ ගෞරවය ඇයට පිදුම් ලැබිය යුතු යයි කිව යුතුය. පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලයේ සැසි වාර පවත්වමින් ඒ කැඩී බිඳී ගිය නිදහස ලද රාජ්‍ය නගා සිටුවීමට උදව් දෙමින් ඇය සිය මෙහෙය ජීවිතය පුරාවම සිදු කළේය. ඒ රටවල ජනතාවට මෙහි වාසය කිරීමට ඉඩකඩ සළසා දුන්නේය.
ඇයගේ අභාවය පිලිබඳ ලොව පුරා මේ වනවිට ලොව සිටින රාජ්‍ය නායක නායිකාවන් විසින් සිදු කරන ශෝක ප්‍රකාශ ගලා එමින් සිටින බව පුවත්පත් හා රුපවාහිනී වාර්තාවල සඳහන් වේ. තවද ලොවපුරා ජිවත්ව සිටින විශාල පිරිසක් ඇයගේ වියෝවෙන් මහත් ශෝකයට පත් ව ඇති ද විදෙස් රුපවාහිනී නාළිකාවල ප්‍රචාරවල සඳහන් වේ.පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය අයත් රටවල වෙසෙන ජනතාව මේ පිරිසේ මුල් තැනක් ගෙන තිබු බව සඳහන්වේ.ඇය මියගිය පුවත අසා මේ වනවිට විශාල ජනකායක් මහා වැස්සද නොතකා ලන්ඩනයේ බකින්හැම් මාළිගාව අසළ රැජිනගේ දේහය බැ ල්මොරල් මාලිගාවේ සිට ගෙන එනතුරු සොවින් දේහය බලා ගැනීමට රැස්ව සිටින බව සඳහන් දර්ශන බි බි සී හා ස්කයි නාළිකාවල ප්‍රචාරවල සඳහන්ව තිබුණි.
ඇයගේ අභාවය මේ හැමටම හිඩැසක් වනු නොඅනුමානය ලොව පුරා ඇතැම් කොටස් මේ වැඩ වලට විරෝධය පෑවත් කෝටි සංඛ්‍යාත පිරිසක් ඇය හා අයගේ මෙහෙය අගය කළේය.ඉන් ලද විවිධ සහන නිසා ජිවිත වෙනස් වූ පිරිසද අපමණය.අපි ඇයගේ ඒ මෙහෙය සදා සමරමු. රැජිණ යන්නෙන් වත්මන් ලොව ජිවත්ව සිටින අප සිත් තුල මැවී පෙනුණේ වෙන කිසිවකු නොව එක්සත් රාජධානියේ දෙවන එලිසබෙත් රැජිණයිය.
අපි සදා සමරමු. -ඔබට සුව ගමන්- .මහා රාජිණියනි .
ශාන්ත සේනාධීර -කතෘ ලංකා නිවුස් යු කේ.
